жывы

тлумачэнне слова:

  жывы, -ая, -ое; жыў, жыва.
    1. Які жыве, існуе; процілеглае мёртвы. Партрэты бачыў, помнік не адзін, О, каб пабачыць Леніна жывога. Свірка. // Не засохлы, не завялы (пра дрэвы, лісце і пад.). На жывой яблыньцы не было ніводнага яблыка. Якімовіч. Яна [бульба] вясной Расткі пускала — белыя, жывыя. З. Астапенка. // Утвораны з людзей, жывёл або раслін. Людзі ціха цягнуліся да рэчкі жывым ланцугом. Бядуля. Пад акном роўна шумелі старыя ліпы, што жывой сцяной акружалі сад. Шамякін. // Які належыць жывой істоце. На жывой касці мяса мусіць парасці. Прыказка. // у значэнне назоўнік жывы, жывое, -ога, мужчынскі род і ніякі род Той або тое, што жыве. Проці цячэння вады Зможа толькі жывое паплыць. Багдановіч. Значыць, дбаць пра жывое Трэба заўжды жывому. Броўка.
    2. Які мае адносіны да жывёльнага або расліннага свету; арганічны. Жывая прырода.
    3. Поўны жыццёвых сіл; жвавы, непаседлівы; процілеглае вялы. Старэйшая дачка ў фельчара ўлюбіцца Надумала. Вясёлы ён, жывы, Гаспадаром нядрэнным будзе ў хаце. Корбан. // Выразны, ажыўлены, вясёлы (пра вочы, рысы твару). Жывая ўсмешка. ▪ Жывыя і бойкія вочкі.. [Габрынькі] так і свяціліся радасцю. Колас.
    4. Поўны руху, ажыўлення; бойкі. Але, як вядома, гэта, калісьці вельмі жывая дарога, у тыя часы ўжо даўно была ў глухім заняпадзе. Чорны. // пераноснае значэнне Рухомы, зменлівы. Алёша прыпыняе камбайн і любуецца, як цераз латок льецца з бункера.. жывы і вясёлы струмень збожжа. Шамякін. Водбліскі зары адбіваліся на зялёнай паверхні мора і трапяталі на іх, расцякаючыся жывым агнём. Самуйлёнак.
    5. Такі, як у рэчаіснасці; сапраўдны, натуральны. Колю і цяпер усё яшчэ здаецца, што гэта быў не сон, а жывая сапраўднасць. Якімовіч. // Цэлы, непашкоджаны. Мне ў памяці горад вясёлы, жывы, Без бомбаў, Без ран і без чорных руінаў. Броўка. Я ўсё думаю аб адным і тым жа: якім чынам уцалела ферма, засталася жывой, і хто аказаўся тым чалавекам, што заступіўся за яе? Ракітны. // Выкліканы, абумоўлены жыццём, практыкай. Жывая справа.
    6. Дзейны, ажыўлены, інтэнсіўны. Жывая работа. Жывая гутарка. Жывы водгук. // Здольны чутка рэагаваць; успрымальны. Жывы розум. ▪ [Кастусь] у жывым сваім уяўленні пакідаў не толькі тое, што сам бачыў, але і ўсё, што чуў. Чорны. // Востра адчувальны. Жывая рана. Жывое гора.
    7. Яркі, выразны. Жывы расказ. Жывы малюнак. ▪ Мова... інтэрмедый жывая, яркая, насычаная разнастайнымі моўнымі выяўленчымі сродкамі. Шакун. // Свежы, цікавы. Гарачым і жывым струменем Ліюцца словы Ільіча... Глебка. Колькі тут было цікавага, колькі жывых думак выказана. Мядзёлка.
    8. Які рэальна існуе, яшчэ не знік. Жывая граматычная форма. Жывая літаратурная мова. // Не забыты, захаваны ў сэрцы, памяці і пад. Жывая легенда не мае спачыну, Ёй, вольнай, няма берагоў. Хведаровіч.
    9. Які захоўвае ў памяці многія падзеі, факты і пад. Вечарамі мужыкі сыходзіліся ў крайнюю хату дзеда Юркі. Гэта быў самы стары чалавек у вёсцы, яе жывая кніжка. Колас. [Бабка], напэўна, памятае прыгонныя часы.. Гэта ж жывая гісторыя! Апошняя наша надзея раскрыць таямніцу кургана. Якімовіч.
    •••
    Жывая вага глядзі вага.
    Жывая мова глядзі мова.
    Жывая рана глядзі рана.
    Жывая сіла глядзі сіла.
    Жывое срэбра глядзі срэбра.
    Жывое цягло глядзі цягло.
    Жывы інвентар глядзі інвентар.
    Жывы куток глядзі куток.
    Жывы тавар глядзі тавар.
    Жывыя кветкі глядзі кветка.
    Браць (узяць) за жывое глядзі браць.
    Жывая вада глядзі вада.
    Жывая капейка глядзі капейка.
    Жывая крыніца глядзі крыніца.
    Жывая сувязь глядзі сувязь.
    Жывая чарга глядзі чарга.
    Жывога месца няма глядзі няма.
    Жывое слова глядзі слова.
    Жывы труп глядзі труп.
    Жывыя мошчы глядзі мошчы.
    Зачапіць за жывое глядзі зачапіць.
    На жывую нітку глядзі нітка.
    Ні адной жывой душы глядзі душа.
    Ні жывы ні мёртвы — у стане вялікага страху, знямення.

Усталюйце новую праграму Скарніка!