кроў

тлумачэнне слова:

  кроў, крыві, творны склон кроўю і крывёй, жаночы род
    1. Чырвоная вадкасць, якая рухаецца па крывяносных сасудах арганізма, жывіць яго клеткі і забяспечвае абмен рэчываў. Артэрыяльная кроў. Венозная кроў. Рух крыві.
    2. пераноснае значэнне Блізкае кроўнае сваяцтва. Адной крыві. ▪ — У Марысі Антосева кроў. Бажко. // Блізкі сваяк. У глыбіні душы варухнулася ў Сіпака нешта падобнае на крупінку жалю да чалавека: што тут ні кажы, а ўсё ж свая кроў... Лынькоў.
    3. Парода жывёлы. Бульдог чыстай крыві. // Пра род, паходжанне людзей. Мадам Гамрэкелі сказала, што ў Сімонавых паводзінах адразу відаць несамавітасць ягонага роду, не[высака]роднасць крыві. Самуйлёнак.
    4. пераноснае значэнне Забойства, кровапраліцце. [Дзед Бадыль:] Народ не вытрымае, з голымі рукамі кінецца на гарматы і кулямёты. Крыві шмат будзе. Крапіва.
    5. пераноснае значэнне; якая. Тэмперамент, характар. Гарачая кроў. Маладая кроў.
    •••
    Сумяшчальнасць крыві глядзі сумяшчальнасць.
    О Гарачая кроў — пра страснага, тэмпераментнага чалавека.
    Да апошняй каплі крыві глядзі капля.
    Кроў гаворыць (загаварыла) у кім — аб праяўленні чаго-н., уласцівага роду, нацыі і пад.
    Кроў за кроў — помсціць забойствам за забойства.
    Кроў з малаком — пра дужага прыгожага чалавека з румяным свежым тварам.
    Кроў іграе (кіпіць) — пра багацце жыццёвых сіл, энергіі.
    Кроў кінулася (хлынула) у галаву каму — хто-н. моцна ўсхваляваўся, узрушыўся.
    Кроў ледзянее (стыне) (у жылах) — пра пачуццё жаху, моцнага перапуду.
    Кроў ударыла ў твар каму — хто-н. пачырванеў ад збянтэжанасці, сораму, непрыемнасці і пад.
    Кроўю сэрца (кніжны стыль) — з глыбокім пачуццём і перакананнем, з вялікімі мукамі (пісаць, тварыць што-н.).
    Купацца ў крыві глядзі купацца.
    Ліць (праліць) кроў глядзі ліць.
    Льецца (праліваецца) кроў чыя, якая — пра вялікія ахвяры, масавае забойства людзей (звычайна ў час вайны).
    Наліцца кроўю глядзі напіцца.
    Напіцца (насмактацца) крыві глядзі напіцца.
    Патапіць у крыві глядзі патапіць.
    Піць (смактаць, ссаць) кроў глядзі піць.
    Плоць ад плоці, кроў ад крыві глядзі плоць.
    Плоць і кроў каго, чыя глядзі плоць.
    Потам і кроўю глядзі пот.
    Псаваць кроў каму глядзі псаваць.
    Псаваць сабе кроў глядзі псаваць.
    Сысці кроўю глядзі сысці.
    Сэрца кроўю абліваецца глядзі сэрца.
    Умыцца кроўю глядзі ўмыцца.
    (Хоць) кроў з носа — нягледзячы ні на якія цяжкасці, перашкоды (зрабіць што-н., дамагчыся чаго-н.).



 

Русско-белорусский словарь «Скарнік» | слов в базе: 107141

     А Б В Г Д Е Ё Ж З И Й К Л М Н О П Р С Т У Ф Х Ц Ч Ш Щ Э Ю Я

Белорусско-русский словарь «Скарнік» | слов в базе: 112462

     А Б В Г Д Е Ё Ж З І Й К Л М Н О П Р С Т У Ф Х Ц Ч Ш Э Ю Я

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы | слоў у базе: 96698

     А Б В Г Д Е Ё Ж З І Й К Л М Н О П Р С Т У Ф Х Ц Ч Ш Э Ю Я


el-skrynka: lit.serge2@gmail.com