след

тлумачэнне слова:

  след, -у, месны склон следзе; множны лік сляды, -оў; мужчынскі род
    1. Адбітак ступні нагі, капыта, лапы на якой-н. паверхні. Калі Мікола праходзіў па гліне, дык ногі гразлі і сляды ад іх заставаліся на памосце. Бядуля. — Вось зайчык бег, — паказаў Косцік.. — Дзе? — Во сляды, бачыш, во! Гэта і гэта. Дзвюма ножкамі... Ці, праўда, чатырма. Брыль. // Адзнака таго, што тут хадзілі; дарога, шлях. След конь чуў добра сам, і яго не трэба было кратаць лейцамі. Пташнікаў. / у пераноснае значэнне ужываецца, ужыванне Мая Дуброўка!.. Успаміны Вядуць на мой юнацкі след. Бялевіч. // Паглыбленне, паласа і пад. на паверхні чаго-н. пасля перамяшчэння па ёй. Пракладаецца першы след па новай саннай дарозе. Машара. [Незнаёмы:] — Вось паслухай, якім чынам утвараецца белаваты след за самалётам. Шыловіч. // Вынік чыёй-н. дзейнасці, якой-н. падзеі і пад. [Лявон:] — Чалавек павінен па сабе след на зямлі пакінуць. Інакш ён не чалавек... Б. Стральцоў. След гэтай гаворкі астаўся ў Алесі надоўга. Скрыган. [Тварыцкаму] хацелася і ашчаслівіць дачку, і адарвацца, адрачыся, ачысціцца ад свайго мінулага, знішчыць у сабе ўсе яго сляды. Кудраўцаў.
    2. Адбітак, які-н. знак ад ціснення, дотыку і. пад. На жоўтым століку выразна віднелася чарнільная пляма, вельмі падобная на след дзіцячай далонькі. Лынькоў. Вешалка толькі адарвалася, і на каўняры відзён след ад цвіка. Васілевіч. Вашамірскі расшпільваўся і паказваў .. рубцы — сляды кіпцюроў. Бядуля. // Тое, што, застаўшыся пасля каго-, чаго-н., з'яўляецца яго прыкметай, сведчыць аб чым-н. Тут [у лесе] зусім не відно слядоў чалавека: ні сцежкі, ні ссечанага дрэва. Шамякін. / у пераноснае значэнне ужываецца, ужыванне Мы раз-пораз угадваем у творчасці ранняга Чарота сляды вучобы ў Купалы. Перкін.
    3. Уцалелая частка чаго-н., астаткі чаго-н. Сляды пазалоты. ▪ У штабе тым [сельсавеце] усё заўжды Праверана, знаёма: Дзе вапна ёсць, Дзе глін сляды, І колькі тон, вядома. Астрэйка. Даўніх вогнішчаў сляды Зараслі травою. Гілевіч. / у пераноснае значэнне ужываецца, ужыванне Бачу я на твары Дзіцячай, шчырай радасці сляды. Агняцвет.
    •••
    У адзін след; у два (тры і пад.) сляды (дыскаваць, баранаваць) — разрыхляючы ўзараную зямлю, праходзіць з бараной, дыскамі па адным і тым жа месцы адзін або некалькі разоў.
    Без следу — зусім бясследна (знікнуць, згінуць і пад.). Без следу згінуў камарыны кут, як быццам тут за ноч адбыўся цуд. А. Вольскі.
    Блытаць сляды глядзі блытаць.
    Браць (узяць) след глядзі браць.
    Заблытаць сляды (след) глядзі заблытаць.
    Замесці сляды (след) глядзі замесці.
    Зблытаць сляды (след) глядзі зблытаць.
    Здвоіць след глядзі здвоіць.
    (І) след прастыў (прапаў) — пра знікненне каго-, чаго-н.
    І следу не засталося глядзі застацца.
    І следу няма глядзі няма.
    Лавіць бягучага воўка след глядзі лавіць.
    Напасці (трапіць, натрапіць) на след глядзі напасці.
    Па гарачых (свежых) слядах — зараз жа, адразу пасля якой-н. падзеі.
    След у след — адзін за адным, ставячы нагу туды, куды ступаў той, хто ішоў наперадзе.
    Як след — як трэба, як мае быць. Здалёк разгледзець жанчыну як след было цяжка. Лупсякоў. [Баба Іваніха:] — Цяпер, глядзі, бярыся як след за кніжкі. Васілевіч.

Усталюйце новую праграму Скарніка!