жыць

тлумачэнне слова:

  жыць, жыву, жывеш, жыве; жывём, жывяце; прошлы час жыў, -ла, -ло; незакончанае трыванне
    1. Быць жывым, існаваць. — Гані ад сябе дрэнныя думкі, Таня, — сказаў Васіль Раманавіч, гледзячы ёй у вочы. — Чалавек будзе жыць, калі ён прагне жыцця. Новікаў. Аб усім утрая Клапаціцца гатоў, Быццам думаю я, Жыць яшчэ сто гадоў. Гілевіч. // Тварыць, дзейнічаць; карыстацца жыццём. Мы шляхам сонечным ідзём Перамагчы — і жыць. Наш кліч запаліцца агнём На новым рубяжы. Багун. Глушко.. не губляе гумару і добрага настрою. Суседзі лічаць — умее жыць, не прападзе ні пры якіх пераменах. Навуменка. // пераноснае значэнне Існаваць (пра нежывыя прадметы). Магутнасць вясны жыла ў лясах і ў полі. Чорны. У фальклоры словы сапраўды жывуць, змяняюцца, узбагачаюцца новым зместам, набываюць адценні, шліфуюцца, перайначваюцца. Шкраба.
    2. пераноснае значэнне; чым і без дапаўнення Быць ажыўленым, абуджаным чым-н., поўным руху. Па мосце ішоў таварняк — чыгунка на Бярозаўскую ДРЭС жыла, дзейнічала. Дадзіёмаў. Ноч жыла ранейшымі гукамі — ні на хвіліну не змаўкалі трактары, заліваліся салаўі ў аддаленні. Хадкевіч.
    3. Быць захопленым кім-, чым-н.; лічыць што-н. галоўным у жыцці. Пятра так прывабіла магчымасць перайсці на штампоўку дэталі, якую яны дагэтуль выточвалі, ён так блізка прыняў да сэрца Андрэеву задуму, што і сам пачаў увесь час жыць ёю. Шахавец. Тры гады ён табою адною жыў, Заслужыў на сустрэчу салдацкае права ён. Панчанка.
    4. Весці той або іншы спосаб жыцця, знаходзіцца ў пэўных умовах існавання. Жыць багата. ▪ І ўсе жылі ў згодзе, без сваркі. Колас. // чым, з чаго і на чым. Падтрымліваць сваё існаванне чым-н. Нам плацілі бульбай, Бульбай мы жылі. Бядуля. Нідзе на службе.. [Іван Пятровіч] цяпер не быў па старасці год, а жыў з пенсіі. Якімовіч.
    5. Знаходзіцца, пражываць дзе-н. Жыць у вёсцы. ▪ —Тут жыве Гарус? — запытаўся.. госць. Чорны. // Насяляць што-н., вадзіцца дзе-н. На тэрыторыі СССР жыве шмат нацыянальнасцей. Зубры жывуць у Белавежскай пушчы.
    6. Пражываць сумесна з кім-н., сярод каго-н. І не ведаў яшчэ Алёша, што ніколі не зразумее ён гэтага чалавека, — Стронен жыў адзін, Алёша жыў з людзьмі. Чорны. З ваўкамі жыць — па-воўчаму выць. Прыказка. // з кім. размоўнае слова Знаходзіцца з кім-н. у любоўных сувязях. — Гэта была адзіная жанчына, з якой я жыў да таго, як ажаніўся. Шамякін.
    7. пераноснае значэнне Існаваць, мець месца (пра адцягненыя паняцці, вобразы і пад.). Жыць у легендах. ▪ [Наталля:] Чалавек жа хоча жыць і пасля смерці... у сваім патомстве, у сваіх справах. Крапіва.
    •••
    Жыць з мазаля — здабываць сродкі для жыцця сваёй уласнай працай.
    Жыць можна — нічога сабе, так сабе (пра пасрэдныя, цярпімыя ўмовы).
    Жыць сваім розумам — прытрымлівацца сваіх поглядаў, быць самастойным у сваіх дзеяннях, учынках.
    Жыць сягонняшнім днём — не клапаціцца пра будучае.
    Жыць чужым розумам — прытрымлівацца чужых поглядаў, не маючы самастойнай думкі.
    Няхай жыве! — пажаданне поспеху, росквіту.
    (Сам) бог жыве глядзі бог.
    У горы жыць ды з перцам есці — пра жаданне мець што-н. пры адсутнасці ўмоў.

Усталюйце новую праграму Скарніка!