кранаць

тлумачэнне слова:

  кранаць, -аю, -аеш, -ае; незакончанае трыванне, каго-што.
    1. Датыкацца, дакранацца да каго-, чаго-н.; чапаць. Аляксандра кранала сына за плячо, будзіла. Пестрак. Да дрэў прыглядваўся Сымон, Кранаў рукой дубочкі. Бялевіч. // Працягваючыся да пэўнага месца, даставаць сабой каго-, што-н. Пышная шавялюра, акуратна зачэсаная на патыліцу, аж кранала плечукоў. Хведаровіч. Вось перад ім [Асілкам] сцяной высокай раскінуўся вячысты бор. Вяршынямі кранаў аблокі і засланяў наўсцяж прастор. Машара.
    2. (звычайна з адмоўем). Браць у рукі што-н., карыстацца чым-н. Па інструкцыі, калі міна.. не ўзарвецца, кранаць яе нельга: замыканне можа наступіць зусім нечакана і партызана разнясе на кавалкі. Карпюк.
    3. Парушаць чый-н. спакой; дакучаць, турбаваць. [Порхаўка:] Год праляжу на баку, абы мяне не краналі. Гурскі. Ведаючы характар брыгадзіра, Зіна неяк не хацела кранаць Языковіча, ёй не хацелася абвастраць з ім адносіны. Кавалёў. // пераноснае значэнне Спыняцца на кім-, чым-н., закранаць каго-, што-н. у прамове, гутарцы. Аграном расказваў пра значэнне севазвароту. Гэту тэму не раз кранаў і Васіль. Шамякін.
    4. пераноснае значэнне Хваляваць, расчульваць. Кранаюць сэрца родныя абрысы: Смаленск і Орша, Слаўнае, Барысаў, І я з акна крычу: «Дзень добры, Мінск!» Пушча.
    5. Сваім уздзеяннем змяняць пачатковы выгляд або парушаць цэласць чаго-н. Ля мёрзлага прычала Стаяць радком чаўны. Вайна і іх кранала: Прабітыя яны. Калачынскі. Хутка скончылася жыта і пачалося бугрыстае поле, якое даўно ўжо не кранаў плуг. Федасеенка. // чым. Злёгку пакрываць паверхню чаго-н. Восень ледзь-ледзь кранае першай пазалотай лісце бяроз і асін. Шамякін. Кранае шэрань скроні на галаве юначай... Дубоўка. // пераноснае значэнне Пакідаць след, выклікаць змены ў чым-н. У абліччы дзяўчыны і ў тоне, якім яна размаўляла, было нешта ад той слаўнай, крылатай маладосці, якую яшчэ ледзь-ледзь кранае сталасць. Хадкевіч. // пераноснае значэнне Парушаць, наносіць якую-н. шкоду. — Што таварышу Кісялю да працадня! Для яго гэта пусты гук, які не кранае яго ўласнага дабрабыту. Паслядовіч.
    6. Прыводзіць у рух; варушыць што-н. Кранаць лейцы. ▪ Позні час. Вецер шастае глуха, Голле яблынь кранае ў садку. Ляпёшкін. // Узнікаючы, выклікаць лёгкі рух чаго-н. Юзікавы губы ледзь кранае ўсмешка. Крапіва.
    7. Цягнучы, папіхаючы, зрушваць з месца, прымушаць рухацца. Цягнік кранае вагоны.
    8. без дапаўнення размоўнае слова Тое, што і кранацца (у 1 знач.). Фурманка кранае з месца.
    •••
    Кранаць за жывое — тое, што і браць (узяць) за жывое (глядзі браць).

Усталюйце новую праграму Скарніка!